Op de eerste zaterdag van september 2025 worden wandelaars van de Airborne Wandeltocht verrast met twee krachtige kunstinstallaties langs de route. Sinds 2009 nodigt Stichting Scarabee kunstenaars uit om met tijdelijke installaties nieuwe vormen van herdenken te verkennen. Wat begon als een klein initiatief is uitgegroeid tot een kunsttraditie op zichzelf. Inmiddels hebben bekende én minder bekende kunstenaars met hun werk honderdduizenden mensen geraakt – vaak zonder dat die mensen van tevoren wisten dat ze aan kunst zouden deelnemen.
Het centrale thema ‘Nieuwe vormen van herdenken’ is urgenter dan ooit. Hoe blijven we herdenken als de laatste ooggetuigen verdwijnen? Hoe geef je betekenis aan geschiedenis in een tijd die zelf voortdurend in beweging is? Elk jaar herijken we dit thema, en steeds weer blijkt kunst het medium bij uitstek om dat gesprek op gang te brengen.
De selectie van 2025 bestaat uit twee bijzondere bijdragen van toonaangevende kunstenaarsduo’s: Hertog Nadler (Amsterdam) en Atelier ARI (Rotterdam).
‘Radiostilte’ Hertog Nadler
Radiostilte is een performance van Hertog Nadler die de zinloosheid van oorlog voelbaar maakt. Witte rook, neuriënde figuren en hangende parachutisten vervagen de grens tussen herinnering aan de oorlog van weleer en in het heden. Uit grote toeters klinken fragmenten van morsecodes, radioberichten en het anti-oorlogslied Where Have All the Flowers Gone?. Deze geluiden nodigen de wandelaars uit om niet alleen terug te kijken maar ook vooruit te denken: vrijheid is geen vanzelfsprekendheid meer. Vrijheid en vrede vragen zeker in onze kantelende wereld om een voortdurende dialoog tussen geschiedenis, maatschappij en individu. Het samenvloeien van beeld, geluid en live performance mondt letterlijk uit in de urgente vraag: When will we ever learn?
De performance is aan de Dunolaan (routes 15, 25 en 40 km.) op landgoed De Duno.
‘Gumlab: sticky data’ atelier ARI
Gumlab is een grote installatie van atelier ARI die doet denken aan een Willy Wonka-achtig laboratorium. Dit vreemde bouwwerk nodigt de wandelaars uit voor een reis die begint bij de ‘Intake Balie’. Hier wordt hen gevraagd om persoonlijke gegevens te verstrekken in ruil voor een beloning: een kauwgombal in de kleur van hun keuze. Al kauwend mengt het speeksel (en dus het DNA) met de kauwgom en geperst in een objectglaasje wordt het voorzien van een uniek persoonsgebonden nummer. Hieraan worden andere gegevens en persoonlijke voorkeuren toegevoegd (bijvoorbeeld je lievelingskleur).
Het project is een speels gebaar dat symbool staat voor onze dagelijkse transacties in de digitale wereld: Net zoals je je gegevens deelt om toegang te krijgen tot iets ogenschijnlijks onschuldigs, zoals een kauwgombal, zo delen we ook onbewust of vrijwillig onze gegevens op sociale netwerken. Het plezier dat we daarvan hebben is meestal slechts tijdelijk maar heeft wel zijn prijs. Zoals kauwgom snel zijn smaak verliest en slecht is voor je tanden, zo biedt het digitale plezier van sociale netwerken een kortstondig plezier dat uiteindelijk onze controle en autonomie ondermijnt. GumLab stelt de complexe relatie tussen privacy, gegevensdeling en digitale vrijheid aan de orde maar geeft de verzamelde gegevens na afloop terug aan de wandelaars.
Het project staat aan de Brede laan (10 km route) op landgoed Hoog Oorsprong.
Met dank aan: Gemeente Renkum, Politie Sport Vereniging Renkum en Geldersch Landschap & Kasteelen.
